Δύο χρόνια έχουν περάσει από τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη. Δύο χρόνια τώρα η κοινωνία μας έχει μείνει χωρίς οξυγόνο. Δεν ήταν δυστύχημα, ήταν έγκλημα. Και τώρα, δύο χρόνια μετά, το αίτημα για τη δικαίωση των νεκρών ηχεί πιο δυνατά από ποτέ. Το φωνάζουμε με κάθε τρόπο, το φωνάζουμε και μέσα από τα τραγούδια μας. Κόντρα σε κάθε φωνή που μας λέει να σωπάσουμε, κόντρα σε κάθε προσπάθεια συγκάλυψης, κόντρα στο κέρδος που μπαίνει πάνω από τις ανθρώπινες ζωές. Η τέχνη, άλλωστε, ήταν πάντα σύμμαχός μας στον αγώνα για δικαιοσύνη και κοινωνική αλλαγή. Με τα παρακάτω τραγούδια, λοιπόν, τα οποία συγκεντρώθηκαν από τους συντάκτες του Τεχνόραμα, καθιστούμε σαφές ακριβώς αυτό: πως απαιτούμε δικαιοσύνη.
Κοινοί Θνητοί – Θ’ αργήσω απόψε
Οι Κοινοί Θνητοί, αμέσως μετά το έγκλημα των Τεμπών, γράφουν και τραγουδούν ένα τραγούδι για όλους εκείνους τους ανθρώπους που άργησαν εκείνη την ημέρα να γυρίσουν σπίτια τους και τελικά δε γύρισαν ποτέ. Το τραγούδι «Θ’ αργήσω απόψε» είναι μια γροθιά στο στομάχι, το πρώτο τραγούδι που τραγουδάει κάποιος για αυτό το γεγονός, και μας υπενθυμίζει πως πρέπει να αγωνιστούμε για τη δικαιοσύνη και να μην ξεχάσουμε πως στα Τέμπη συνέβη ένα έγκλημα, για το οποίο κανένας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, παρά μονάχα φταίει ο τελευταίος κρίκος της αλυσίδας. Δε γίνεται να την πληρώνει «ο μικρός για να μη χρεωθεί ο μεγάλος». Χρέος μας είναι να θυμόμαστε και να παλέψουμε για τη δικαίωση. Όπως λέει και το τραγούδι «τον σεβασμό σου στη μνήμη μας δώσε / το έγκλημά τους μην αφήσεις να ξεχαστεί»
Φοίβος Δεληβοριάς – Το τραγούδι που έγραψε και αφιέρωσε στους γονείς των θυμάτων των Τεμπών
Ήταν 11 Οκτωβρίου όταν ακούστηκε αυτό το τραγούδι πρώτη φορά. Στο Καλλιμάρμαρο, στην μεγάλη συναυλία που διοργάνωσαν οι γονείς των παιδιών που δολοφονήθηκαν από ένα σύστημα που τοποθετεί το χρήμα πιο πάνω από την ανθρώπινη ζωή. Ο Φοίβος Δεληβοριάς αποφασίζει πριν κατέβει από την σκηνή να τραγουδήσει αυτό το έπος, το οποίο έπεσε σαν κεραυνός πάνω στο Καλλιμάρμαρο και λύγισε τους πάντες. Πρόκειται για ένα τραγούδι σύμβολο, που κάνει τα δάκρυα να τρέχουν ασταμάτητα. Όχι, δεν θα σταματήσουμε. Δεν θα κάνουμε πίσω. Ο αγώνας θα συνεχίσει «μέχρι να ‘ρθει η Νέμεσις και να τους πάρει».
Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Ελευθερίου, Μαρία Δημητριάδη – Το τρένο φεύγει στις 8
«Το τρένο φεύγει στις 8», το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου και πρώτη εκτέλεση της Μαρίας Δημητριάδη, το οποίο κυκλοφόρησε πάνω από 50 χρόνια πριν, με τον στίχο «νύχτα δε θ ‘ρθει σ’ άλλα μέρη, να δεις δικά σου μυστικά», παραμένει σήμερα επίκαιρο με έναν διαφορετικό τρόπο και έχει τραγουδηθεί αρκετά, ειδικά από σχολεία, αφιερωμένο στα Τέμπη. Η Μαρία Φαραντούρη, μάλιστα, σε πρόσφατη συναυλία της, αφιέρωσε αυτό το τραγούδι στη μνήμη των παιδιών που χάθηκαν εκεί. Άλλωστε, πριν γραφτούν τραγούδια για τα Τέμπη, με τη σιδηροδρομική αυτή τραγωδία συνδέθηκαν αμέσως τραγούδια όπως αυτό και η «Κοιλάδα των Τεμπών» του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Σωκράτης Μάλαμας, Θανάσης Παπακωνσταντίνου – Στην Κοιλάδα των Τεμπών
Ένα τραγούδι του Θανάση Παπακωνσταντίνου, ερμηνευμένο από τον Σωκράτη Μάλαμα, το οποίο κυκλοφόρησε το 2006 και αναφέρεται στους γονείς που έχουν τα παιδιά τους στην ξενιτιά. Αμέσως μετά τη σύγκρουση των τρένων, το τραγούδι «Στην κοιλάδα των Τεμπών», που ξεκινάει με τον στίχο «μες την κοιλάδα των Τεμπών / φόβος των μηχανοδηγών», συνδέθηκε με το έγκλημα στα Τέμπη και με όλους τους γονείς που τώρα δεν έχουν τα παιδιά τους κοντά τους, αποτελώντας σήμα κατατεθέν για τη συγκεκριμένη μέρα.
Ιουλία Καραπατάκη – Ζωή Χαμένη: Το τραγούδι από το ντοκιμαντέρ IC62 του Κώστα Βαξεβάνη
Λίγες μέρες πριν τη συμπλήρωση δύο ετών από τη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη αλλά και τις μεγάλες απεργιακές συγκεντρώσεις σε ολόκληρη της Ελλάδα, κυκλοφόρησε το τραγούδι «Ζωή Χαμένη» το οποίο ερμηνεύει η Ιουλία Καραπατάκη και θα ακούγεται σε λίγο καιρό στο ντοκιμαντέρ «IC62» που έχει επιμεληθεί ο δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης. Ένα ακόμα τραγούδι που μας κάνει να λυγίζουμε και μας θυμίζει πως δεν ήταν ένα ατύχημα, δεν ήταν η κακιά η ώρα, αλλά ήταν το κέρδος και το συμφέρον που τοποθετήθηκαν πάνω απ’ όλα και τίποτα δεν τα σταματάει. «Δεν υπάρχουν φρένα για να σταματήσει / το άτιμο το κέρδος και το αλισβερίσι / βάλαμε το μέλλον στην υπερταχεία / τίποτα δεν ήταν μοίρα και ατυχία». Τη μουσική του τραγουδιού υπογράφει ο Ανδρέας Κατσιγιάννης και τους στίχους ο Κώστας Βαξεβάνης. Μαζί με την ερμηνεύτρια, παίζουν και τραγουδούν τα μέλη της Ορχήστρας Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας.
Θα στείλω όταν φτάσω – Τέμπη 28/2/2023.
Με ένα συγκινητικό τραγούδι με τίτλο «Θα στείλω όταν φτάσω – Τέμπη 28/2/2023» οι ηθοποιοί Αναστασοπούλου Πηνελόπη, Αντωνιάδης Θοδωρής, Καρακάση Ελένη, Λουδάρος Αντώνης, Μπεγνής Μέμος και Νικολάου Ματίνα τονίζουν την ανάγκη για δικαίωση στα αδικοχαμένα θύματα των Τεμπών. Χαρακτηριστικός και συνάμα άκρως συγκινητικός και ανατριχιαστικός είναι ο στίχος «Δικαίωση ζητάω για ό,τι μου στέρησαν μαμά» που καλεί να μας ευαισθητοποιήσει όλους μπροστά στον αγώνα για την ύπαρξη δικαιοσύνης. Μαζί τους συμμετέχει η πολυμελής χορωδία της Ανωτέρας Δραματικής Σχολής “Έκτη Τέχνη”. Το τραγούδι είναι σε μουσική του Ανδρέα Καρανίκα και σε στίχους της Βάσιας Αργέντη. Συμμετέχει και ο ηθοποιός Θοδωρής Ελευθεριάδης, γιος θύματος του εγκλήματος των Τεμπών.
Καλλιόπη Βέττα, Αριστέα Αδαμίδου – Κλάμα Αδικίας
Στον απόηχο του εγκλήματος των Τεμπών, η Αριστέα Αδαμίδου γράφει το «Κλάμα αδικίας» και αποτυπώνει τη σκέψη και το συναίσθημα μιας μάνας που τόσο ξαφνικά και άδικα έχασε το παιδί της. Με κεντρικό σύνθημα τον στίχο «έχουν χαθεί όλες οι ελπίδες» αλλά και με φράσεις όπως «τον πόνο μου φέρνεις κάθε στιγμή», «καμένο βαγόνι η ύπαρξή μου» και «θηλιά στον λαιμό μου η αδικία», η νεαρή καλλιτέχνης εκφράζει τον πόνο, την οδύνη αλλά και την αδικία των ανθρώπων που έχασαν ό,τι πολυτιμότερο είχαν, τους ανθρώπους τους, και δύο χρόνια μετά ζητούν δικαιοσύνη για να αναπνεύσουν ξανά αυτοί, τα παιδιά τους αλλά και ολόκληρη η κοινωνία. Το τραγούδι ερμηνεύεται από την Καλλιόπη Βέττα, ενώ πλαισιώνεται και από ένα πολύ συγκινητικό βίντεο, με πρωταγωνίστρια την Αριστέα Αδαμίδου στον ρόλο της αδικοχαμένης κόρης και τη Μαριάννα Τουμασάτου στον ρόλο της μητέρας, που πραγματικά ραγίζει καρδιές.
Léona – Ελλάδα 2.0
Με το τραγούδι «Ελλάδα 2.0», η Léona, μία νέα ανερχόμενη καλλιτέχνης γνωστή σε πολλούς μέσα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες TikTok και Instagram, δίνει κι αυτή την καλλιτεχνική της απάντηση για τα μοιραία γεγονότα στις 28/2/2023. Μέσα σε 1.32 λεπτά με μια ανάσα η τραγουδίστρια δίνει μέσω του τραγουδιού της μία σύνοψη των γεγονότων αλλά αφήνει και ισχυρές αιχμές για το παρασκήνιο που ακολούθησε το μοιραίο συμβάν αναφερόμενη ακόμη μέχρι και στα πιο πρόσφατα στοιχεία της έρευνας. Με ένα τραγούδι που κόβει την ανάσα η Léona εντάσσει στους στίχους της τις φράσεις: «έχω ελάχιστο οξυγόνο» και «δεν μπορώ να ανπνεύσω» για να μείνουν ζωντανές οι φωνές εκείνων των ανθρώπων που αναζητούν ως σήμερα δικαίωση.
*η Léona είναι και μουσικός του δρόμου και μπορεί κανείς να την πετύχει με την κιθάρα της να τραγουδάει στο κέντρο.
Δημήτρης Μητσοτάκης – Δεν έχω οξυγόνο
Ίσως ο πιο κατάλληλος τίτλος που θα μπορούσε να μπει. Το τραγούδι «Δεν έχω οξυγόνο» του Δημήτρη Μητσοτάκη ακούστηκε για πρώτη φορά στις 25 Ιανουαρίου στο Κύτταρο, την πρώτη βραδιά που έπαιζε με τα Υπόγεια Ρεύματα και τους Magic de Spell. Πλέον, έχει κυκλοφορήσει και επίσημα από τις 25 Φεβρουαρίου. Η φράση αυτή έκανε τους πάντες να ουρλιάζουν ακόμα πιο δυνατά για δικαιοσύνη και για την τιμωρία όλων των υπεύθυνων για τη δολοφονία των θυμάτων των Τεμπών. Τη μαύρη επέτειο της 28ης Φεβρουαρίου οι δρόμοι σε πάνω από 300 τοποθεσίες στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό θα γεμίσουν με συνθήματα, με τη φράση «Δεν έχω οξυγόνο» να γίνεται παγκόσμιο σύμβολο στη μάχη για τη δικαιοσύνη.
Υπεραστικοί & Παυλέας (JazzMatazz) – Intercity 62
Ένα πολύ ιδιαίτερο τραγούδι γεμάτο αφήγηση. Είναι όμως η απόλυτη περιγραφή που θα μπορούσαν να δώσουν σε αυτό το συμβάν. «Θα σωπαίνεις», θέλουν να μας φωνάζουν. Να σωπαίνουμε και να μην αντιδρούμε στη δολοφονία 57 ανθρώπων μέσα σε ένα «ασφαλές μέσο μεταφοράς». Εκείνοι που εγγυήθηκαν αυτή την ψεύτικη ασφάλεια κυκλοφορούν ελεύθεροι και συνεχίζουν να συγκαλύπτουν το έγκλημά τους, ενάντια στους αγώνες των συγγενών των θυμάτων και όλης της Ελλάδας. Τα τελευταία λόγια του τραγουδιού δε θα μπορούσαν να έχουν ειπωθεί καλύτερα. «Στον δρόμο του αγώνα τιμάμε τους νεκρούς».
Γιάννης Ζουγανέλης, Μιχαήλ Άνθης, Χριστόφορος Γερμενής, Ευδοκία Ράπτη – Στου ουρανού τις ράγες
Ακόμα ένα τραγούδι που κυκλοφορεί μέσα στον Φεβρουάριο, λίγο καιρό πριν την επέτειο του εγκλήματος των Τεμπών. Άλλη μια γροθιά συγκίνησης για όσους αποζητούν δικαιοσύνη ενάντια στους δολοφόνους 57 ανθρώπων. Ας μην περιμένουμε να μας χτυπήσει η τραγωδία. Είμαστε όλοι συγγενείς των νεκρών και δεν θα σταματήσουμε μέχρι να αναλάβουν τις ευθύνες τους όλοι οι υπεύθυνοι για την δολοφονία τους. «Πρέπει να καταλαβαίνουμε τα πράγματα σαν να έχουμε ζήσει εμείς. Νιώθω ότι είμαι ο πατέρας των παιδιών που έχασαν τη ζωή τους στα Τέμπη. Ένας φίλος μου που δεν έχει παιδιά μου είπε “ένιωσα για πρώτη φορά την απώλεια του πατέρα”. Το τραγούδι είναι μια συμβολή. Και να σας πω και μια ωραία λέξη που μου είπε μια φίλη μου ποιήτρια. “Φέτος η άνοιξη πήρε λάθος τρένο“. Γνώρισα κάποιους γονείς. Πόνεσα πολύ. Δε θα ξεχάσω την απόγνωση και το πώς βιώνουν τον θάνατο. Τα κορμιά των παιδιών τσακίστηκαν, κάηκαν, σκοτώθηκαν. Τα σκοτώσαμε!», γράφει ο Γιάννης Ζουγανέλης.
Κοινοί Θνητοί – Θα νικήσουμε
Δύο μέρες πριν τις σημερινές απεργιακές συγκεντρώσεις, οι Κοινοί Θνητοί γράφουν ξανά για τη δικαίωση δίνοντάς μας ένα πολύ δυνατό μήνυμα σε μόλις δύο λέξεις «Θα νικήσουμε». Όλοι μαζί, ενωμένοι, θα νικήσουμε και θα δικαιώσουμε κάθε ψυχή που χάθηκε άδικα, και δε θα ξεχάσουμε ποτέ κανέναν, ούτε τα θύματα των Τεμπών, ούτε κανένα θύμα αυτού του συστήματος, από τον Βασίλη Μάγγο και τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο μέχρι τον Παύλο Φύσσα, τον Ζακ Κωστόπουλο και πολλούς ακόμα.
Μαρία Παπαγεωργίου – Δεν έχω οξυγόνο
«Μια ημέρα πριν τη συμπλήρωση δύο ετών από την τραγωδία των Τεμπών και τις μεγάλες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σε Ελλάδα και εξωτερικό, με αίτημα την απονομή δικαιοσύνης για το γεγονός που μας συντάραξε όλους, ακόμα δεν έχει καταλαγιάσει ο πόνος και ο θυμός μέσα μας. Έτσι, θελήσαμε να παρουσιάσουμε αυτό το τραγούδι ως φόρο τιμής στους ανθρώπους που έχασαν άδικα τη ζωή τους, αλλά και ως χειρονομία υποστήριξης στον αγώνα των δικών τους ανθρώπων για δικαίωση. Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για να μη νιώθουμε ότι δεν έχουμε οξυγόνο», γράφουν η Μαρία Παπαγεωργίου και ο Μιχάλης Γελασάκης για το τραγούδι τους «Δεν έχω οξυγόνο» που κυκλοφόρησε στις 27 Φεβρουαρίου και εμείς δεν έχουμε κάτι άλλο να προσθέσουμε.
Για όλους τους λόγους του κόσμου, λοιπόν, η σημερινή μέρα και η συμμετοχή στις κινητοποιήσεις είναι πάρα πολύ σημαντική. Πάντα θα πολεμάμε για δικαίωση, για να αποδοθούν όλες οι ευθύνες και να καταδικαστούν όλοι οι υπεύθυνοι αυτού του εγκλήματος. Όπως διαβάσαμε και αυτές τις μέρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ας γίνει αυτή η 28η το «Όχι» της γενιάς μας. Γιατί, έτσι, πιστεύουμε πως βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Άλλωστε, όπως έχει πει και ο Νίκος Καζαντζάκης, η δικαιοσύνη «δε θα ‘ρθει μοναχή της, δεν έχει πόδια. Εμείς θα τη σηκώσουμε στους ώμους μας και θα τη φέρουμε». Μέσα από τους αγώνες μας και την απονομή της δικαιοσύνης, θα βρούμε ξανά και το οξυγόνο μας.
*Σχεδίαση εξωφύλλου: Βάσια Σπανουδάκη
