Τα μουσεία και οι εκθεσιακοί χώροι είναι αδιαμφισβήτητα σημεία συνάντησης τεχνών και πολιτισμών. Μία τέτοια συνάντηση πολιτισμών θα παρατηρήσετε κι εσείς αν βρεθείτε σε αυτή τη νέα μοναδική πρωτότυπη έκθεση που στεγάζει αυτή την περίοδο το Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς. Ο τίτλος αυτής; «Η Αφρική ανάμεσά μας». Πρόκειται ουσιαστικά για μία έκθεση που μας φέρνει σε άμεση επαφή με τις τέχνες, τα έθιμα, τη ζωή, τον πολιτισμό αλλά κυρίως τους ανθρώπους της Αφρικής.
Η αφορμή για την παραπάνω πρωτοβουλία δόθηκε από μία πρόσφατη δωρεά που έγινε στο Μουσείο Μπενάκη με αντικείμενα προερχόμενα από την αφρικανική ήπειρο, κυρίως από τις χώρες Νιγηρία, Καμερούν και Κένυα. Ο συλλέκτης των αντικειμένων, John Phillipson ήταν Ελληνοκαναδός μηχανικός μεταλλείων, εξερευνητής και γεωλόγος. Έχοντας ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε πολλές χώρες της αφρικανικής ηπείρου κατάφερε και συγκρότησε μεγάλο μέρος της συλλογής του από τα ταξίδια του. Μετά τον θάνατό του το 2015, η σύζυγος του Connie, δώρισε τη συλλογή του στο Μουσείο Μπενάκη εκπληρώνοντας έτσι την επιθυμία του συζύγου της. Η έκθεση ωστόσο δίνει βαρύτητα τόσο στον αφρικανικό πολιτισμό όσο και στην αφρικανική κοινότητα της Ελλάδας και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Κέντρο Αφρικανικής Τέχνης και Πολιτισμών ANASA.
Η έκθεση διοργανώθηκε από το Μουσείο Μπενάκη, ενώ η επιμέλεια, τα κείμενα και η παραγωγή της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν από την Σοφία Χανδακά, Επιμελήτρια Τμήματος Πολιτισμών του Κόσμου και τον ιδρυτή του Πολιτιστικού Κέντρου Αφρικανικής Τέχνης και Πολιτισμών ANASA, Μιχάλη Αφολαγιάν.
Από την πρώτη στιγμή λοιπόν ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με αντικείμενα και πολιτισμικές παραδόσεις της χωρών της Αφρικής. Στους διαδρόμους του μουσείου συναντά παραδοσιακά δείγματα κεραμικής από την Κένυα, το καθένα σχεδιασμένο και διακοσμημένο πολλές φορές με στοιχεία που δεν έχουμε συνηθίσει στην σύγχρονη ή αρχαιότερη κεραμική του ελλαδικού χώρου, καθώς και ξυλόγλυπτα ειδώλια τύπου Ibibio, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τις μεγάλες ή πεπλατυσμένες κεφαλές που φέρουν πολύ έντονη εκφραστικότητα. Μαζί με τα παραπάνω δεν λείπουν κι άλλα διακοσμητικά στοιχεία, όπως προσωπεία, εδώλια, διακοσμητικές ξυλόγλυπτες ταινίες, μουσικά αφρικανικά όργανα καθώς και οικιακά σκεύη, όλα δείγματα της παράδοσης της αφρικανικής τέχνης των χωρών της Κένυας, της Νιγηρίας και του Καμερούν.
Ο επισκέπτης έτσι γνωρίζει την αφρικανική κουλτούρα μέσα από τα αντικείμενα και την τέχνη της ηπείρου, έρχεται σε επαφή με τα χρώματα και τα έξεργα στοιχεία που κυριαρχούν στη διακόσμηση καθώς και με τα υλικά που είναι προτιμητέα για τις κατασκευές: κατά βάση δέρμα, ξύλο και πηλός. Με αυτόν τον τρόπο η Αφρική δεν μοιάζει πια κάτι μακρινό και άγνωστο στα μάτια του θεατή.
Στον ίδιο άξονα της οικειοποίησης του αγνώστου προσανατολίζονται περισσότερο και οι υπόλοιποι χώροι της έκθεσης. Εκεί ο επισκέπτης γνωρίζει τον σύγχρονο άνθρωπο της αφρικανικής ηπείρου. Μέσα από προβολή (τρίγλωσσου) ντοκιμαντέρ και τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, ο επισκέπτης γνωρίζει από τις περιγραφές των γηγενών, έθιμα των χωρών της Αφρικής (όπως για παράδειγμα την τελετή του αρραβώνα), ενημερώνεται για διαφορετικές πολιτισμικές παραδόσεις (και τέχνες) μεταξύ των χωρών κι έτσι διακρίνει τις περιοχές της Αφρικήςως ανεξάρτηρες πολιτισμικές οντότητες και όχι μόνο ως μία εννιαία κοινή πολιτισμική ομάδα. Επιπλέον δέχεται μουσικά ερεθίσματα παραδοσιακών και σύγχρονων ήχων από καλλιτέχνες της Αφρικής καθώς συναντά και μια «αναδυόμενη» (pop-up) έκθεση καλλιτεχνών αφρικανικής καταγωγής που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο της τελευταίας ο θεατής έχει την ευκαιρία να ακούσει με τη χρήση ηχείων δίπλα σε κάθε έκθεμα της «pop-up» έκθεσης λίγα ηχογραφημένα λόγια από τα βιώματα των ίδιων των καλλιτεχνών και των ανθρώπων από τις αφρικανικές χώρες που ζουν πλέον στη χώρα μας.
Όλα τα παραπάνω χαρίζουν τελικά ένα μαγικό ταξίδι ανάμεσα στον παραδοσιακό και στον σύγχρονο αφρικανικό πολιτισμό και μας συστήσουν τη δράση και τη ζωή της αφρικανικής κοινότητα στην Ελλάδα. Με λίγα λόγια η έκθεση «Η Αφρική ανάμεσά μας» γεφυρώνει πολιτισμούς και εκμηδενίζει φυλετικές προκαταλήψεις!
Προσωπικά αποτελεί μία από τις πιο ιδιαίτερες και ωραίες εκθέσεις που έχω επισκεφτεί τα τελευταία χρόνια, που όχι μόνο σε εντυπωσιάζει από το πλήθος των εκθεμάτων που παρουσιάζει, αλλά κυρίως σε ενημερώνει για πτυχές, έθιμα, λεπτομέρειες αλλά και ζητήματα της Αφρικής που ως τώρα παραμένουν για πολλούς από εμάς άγνωστα. Η έκθεση θα παραμείνει διαθέσιμη μέχρι τις 25 Μάιου 2025 γι’ αυτό ειλικρινά ….ΜΗΝ ΤΗ ΧΑΣΕΤΕ!
Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ
